انواع پانسمان زخم
پانسمان زخم چیست؟
پانسمان زخم هر چیزی است که در تماس مستقیم با زخم برای کمک به بهبودی و جلوگیری از بروز مشکلات یا عوارض بعدی زخم استفاده میشود. پانسمانهای مختلف بر اساس انواع زخم استفاده میشود، اما هدف همه آنها کمک به کاهش عفونت است. پانسمان زخم همچنین به موارد زیر کمک میکند:
- خونریزی را متوقف کرده و دلمه بستن زخم را شروع میکند.
- خون اضافی، پلاسما یا مایعات دیگر را جذب میکند.
- دبریدمان زخم (برداشتن بافتهای مرده و به شدت آلوده پوست)
پانسمانهای پارچهای
پانسمان پارچهای در دو نوع پانسمان بسته بندی شده و رولی وجود دارد.
این نوع پانسمان زخم رایجترین پانسمان است. این نوع پانسمان همه کاره است و برای محافظت از زخمهای باز از تعدادی از صدمات جزئی استفاده میشود. از پانسمان پارچهای معمولاً برای زخمهای کوچک یا در مناطق حساس استفاده میشود.
بیشتر اوقات، پزشکان از پانسمان پارچهای به عنوان اولین لایه محافظت استفاده میکنند و در شرایط دیگر، از آنها به عنوان دومین لایه برای تأمین امنیت بیشتر زخم استفاده میشود. احتمالاً قبلاً از پانسمان پارچهای استفاده کردهاید، زیرا آنها شناخته شده ترین نوع پانسمان مورد استفاده در خانهها، البته غیر از چسب زخم هستند. پانسمان پارچهای در دو نوع پانسمان بسته بندی شده و رولی وجود دارد. آنها در اشکال و اندازههای مختلفی موجود هستند و به راحتی تغییر میکنند تا بتوان هر زخمی را با آنها پانسمان نمود.
پانسمانهای فوم
پانسمانهای فوم در برابر اکسیژن و بخارآب نفوذپذیر هستند.
آنها معمولاً دارای یک لایه آبگریز هستند که فضای بسته را فراهم میکند و برخی از آنها دارای چسب هستند که باعث سهولت در استفاده میشود.
آنها میتوانند فقط مقادیر محدودی از ترشحات زخم را جذب کنند؛ بنابراین ممکن است لازم باشد هر دو تا سه روز یا حتی بیشتر زمانی که ترشح زیاد است، تعویض شوند.
پانسمانهای فوم به طور ایده آل برای زخمهای با ترشح متوسط مناسب هستند. به عنوان مثال پس از عمل جراحی سطحی و زخمهای مزمن.
از طرفی پانسمانهای فوم با ایجاد یک لایه ضربه گیر میتوانند فشار را در ناحیه برجستگیهای استخوانی کاهش دهند و به همین دلیل به عنوان پانسمان محافظ مورد استفاده قرار میگیرند.
پانسمانهای هیدروکلویید
برای زخمهایی که خود رطوبت مناسب دارند و ما بخواهیم آن را حفظ کنیم مناسب هستند. در زخمهای با ترشح متوسط تا کم استفاده میشود. اکثر ویژگیهای پانسمان ایده آل را دارند، قیمت آنها معقول است. هیدروکلوئیدها دارای لایه خارجی پلی اورتان غیرقابل نفوذ به آب بوده و لایه داخلی آن که روی زخم قرار میگیرد حاوی مواد هیدروکلوئیدی است. چسبناک بوده، خود به زخم میچسبند و نیاز به پوشش ثانویه ندارند. خاصیت بالشتکی هم دارند. در اندازهها و شکلهای مختلف موجود میباشد. انواع ورقهای آن نسبت به میکروارگانیسم نفوذناپذیرند، ولی گازها و بخارآب را از خود عبور میدهند. با حفظ رطوبت پروسه التیام را تسهیل میکنند. در تماس با ترشحات زخم، ژل نیمه جامد با بوی خیلی نامطبوع تولید میشود که شباهت به چرک دارد و پرستار و بیمار باید از این مسئله آگاه باشند چرا که ممکن است با عفونت اشتباه گرفته شود. این ژل با ایجاد محیط مرطوب و پیشگیری از خشک شدن همچنین حمایت از رشتههای آزاد اعصاب درد را تسکین میدهد و به علاوه از چسبیدن پانسمان به زخم جلوگیری میکند، به پیشبرد دبریدمان کمک میکند و تا زمانی که این ژل پانسمان را اشباع نموده است نیاز به تعویض ندارد که این زمان میتواند از سه تا هفت روز ادامه یابد. در هنگام حمام کردن نیازی به برداشتن پانسمان نیست، شفاف نیستند و معاینه زخم بدون برداشتن پانسمان میسر نیست. برای زخمهای ناشی از لیزر درم ابریژن و اپیدرمولایزیس مناسباند. همچنین برای بیماریهای التهابی مثل لیکن سیمپلکس کرونیکوس و پسوریازیس نیز مناسب است.
پانسمانهای شفاف
اغلب از پانسمان شفاف روی زخمهای بزرگتر و پیچیدهتر استفاده میشود.
پانسمان شفاف معمولاً در مواردی مورد استفاده قرار میگیرد که پزشک بخواهد از نزدیک بر بهبود زخم نظارت داشته باشد. از آنجا که پانسمانهای شفاف با استفاده از یک غشا واضح ساخته میشوند، نظارت بر زخمها با استفاده از این نوع پانسمان در مقایسه با یک باند پارچهای یا فوم بسیار سادهتر است. به همین دلیل اغلب از پانسمان شفاف روی زخمهای بزرگتر و پیچیدهتر استفاده میشود.
در صورت استفاده صحیح از پانسمان شفاف، پانسمان زخم شما را تمیز میکند، بهبودی را تسریع میبخشد و به شما امکان میدهد تا بر عوارض نظارت داشته باشید.
پانسمانهای آلژینات
فیبرهای آلژینات دارای خواص تبادل یونی هستند. در تماس با ترشح زخم، یون کلسیم در فیبر با یون های سدیم در مایع بدن جایگزین میشود. در نتیجه یک قسمت از فیبر، آلژینات سدیم میشود. آلژینات سدیم محلول در آب است. این تبادل یون باعث تورم فیبر و ایجاد ژل در سطح زخم میشود. علاوه بر این ویژگی منحصر به فرد، فیبرهای آلژینات یکی از مواد ایده آل برای تولید پوششهای مرطوبکننده برای پانسمان زخم میباشند. پانسمان آلژینات چسبنده نیست و استفاده از آن آسان است. همچنین دفعات تعویض پانسمان کم است. از آنجا که پانسمان آلژینات هیدروفیل است ۳۰-۲۰ برابر وزن مایع زخم را جذب میکند. این پانسمان، تشکیل بافت اپیتلیوم و گرانولاسیون را افزایش میدهد. از پانسمان آلژینات ۴۴، برای زخمهای ضخیم، زخمهای توخالی، زخمهای خونریزی کرده متوسط و شدید، زخمهای عفونی استفاده میشود. این پانسمان، به لخته شدن کمک میکند. یون کلسیم آزادشده توسط پانسمان، سبب فعال شدن ماده پروترومبین که باعث انعقاد میشود. اگرچه پانسمانهای آلژینات خواص ضد باکتری ندارند، اما باکتریها میتوانند به صورت غیرفعال در داخل ژل قرار گیرند و با تعویض پانسمان حذف شوند.
پانسمانهای هیدروژل
برای زخمهای خشک که نیاز به کمی بهبودی دارند، هیدروژل گزینه بسیار خوبی است. بهگونهای عمل میکند که رطوبت را به زخم شما اضافه میکند، بنابراین سریعتر بهبود مییابد و بافت خشک و مرده را تجزیه میکند. این فرایند به افزایش سطح آسایش بیمار کمک میکند و همزمان درد را کاهش میدهد. در برخی از محصولات هیدروژل برای راحتی بیشتر از ژل خنککننده استفاده میشود.
پانسمان زخم هیدروژل معمولاً در طیف وسیعی از زخمها استفاده میشود. زخمهایی که مقداری مایعات از آن خارج میشوند و برای ریکاوری قوی نیاز به پانسمانهای هیدروژل دارند. آنها همچنین برای زخمهایی استفاده میشوند که به طور غیر معمول دردناک یا نکروزه هستند. با توجه به مایع اضافی موجود در این پانسمانها که باعث رشد سلولی میشود، هیدروژل برای سوختگی درجه دو و زخمهای آلوده مناسب است.
پانسمانهای کلاژن
پانسمان کلاژن را میتوان برای زخمهای مزمن، زخمهای فشاری، زخم محل پیوند، زخمهای جراحی، سوختگیها یا زخمهای وسیع استفاده کرد. این پانسمانها به عنوان داربستی برای تشکیل سلولهای جدید عمل میکنند و در ترمیم زخم بسیار مؤثر هستند.
پانسمان کلاژن با روشهای متفاوتی به روند بهبود زخم سرعت میبخشد. برای مثال آنها میتوانند به حذف بافت مرده از محل زخم، رشد عروق خونی جدید و بستن لبههای زخم کمک کنند.