ورم پای دیابتی
اگر شما یک فرد دیابتی هستید، احتمالا بیشتر اوقات از ورم پای خود رنج می‌برید. تورم در پای دیابتی میتواند بر اثر مشکلات کلیوی، قلبی، کبدی، DVT یا همان ترومبوز وریدی عمقی و… باشد.، علاوه بر این ورم پا در افراد دیابتی میتواند یکی از علائم وجود عفونت باشد . نوروپاتی یا اختلال اعصاب محیطی در این افراد باعث می شود که آن ها بیشتر مستعد عفونت پاها باشند .در افراد مبتلا به دیابت، سیستم عروقی دچار مشکل می‌شود و به دنبال آن بیماری عروق محیطی ایجاد می‌شود. شریان‌ها تنگ تر شده و گردش خون به اندام‌های تحتانی محدودتر می‌گردد. وقتی گردش خون ضعیف باشد،به تدریج پوست خشک تر و ادم یا تورم در پاها ظاهر می‌شود.
پس بهتر است با مشاهده و تجربه این عارضه در پاها سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
سعی کنید به طور منظم و با یک برنامه ورزشی مناسب، روزانه زمانی را به فعالیت و تمرین اختصاص دهید. این کار به سلامت عضلات، استخوان ها و ثبات سطح گلوکز خون شما کمک می کند.
از کفش های راحت و مناسب استفاده کنید. پوشیدن کفش های تنگ و بویژه پاشنه بلند در خانم ها، باعث اختلال گردش خون و ایجاد تورم و زخم پا می‌شود.
بهتر است طولانی مدت در یک وضعیت، مثلاً نشسته یا ایستاده نمانید. چرا که گردش خون شما دچار مشکل می شود. استفاده از جوراب های واریس و بانداژ فشاری نیز می تواند موجب بهبود گردش خون در پاها شده و از ادم و تورم پا جلوگیری می‌کند.
سعی کنید روزانه چند نوبت و در هر نوبت به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه پاهایتان را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید. برای این کار می‌توانید از یک تکیه گاه استفاده کنید
ورم پای دیابتی اگر درمان نشود میتواند منشاء مشکلات جدی‌تری مثل زخم،عفونت های شدید، قانقاریا و حتی قطع عضو شود.
دیابت و ورم پا: این دو چه ارتباطی با هم دارند؟
چرا مچ یا ساق پای افراد دیابتی ورم می‌کند؟ برای درمان آن چه باید کرد؟
زمانی که بدن نتواند هورمون انسولین ترشح کند، سطح قند خون بالا می‌رود و در نتیجه، فرد به بیماری مزمن دیابت مبتلا می‌شود. بالا بودن سطح قند خون در بلندمدت بر اعضای مختلف بدن از جمله پاها تأثیر می‌گذارد. تورم یا اِدم، ناشی از جمع‌شدن مایعات در اندام تحتانی است که ممکن است باعث درد و عدم تحرک شود.
در یک فرد مبتلا به دیابت، چه چیزی باعث تورم پاها می‌شود؟
دلایل متعددی برای ورم پا وجود دارد، با این حال، ممکن است این ورم ناشی از عوارض دیابت باشد. در این میان عوامل مختلفی بر پای افراد مبتلا به دیابت تأثیر می‌گذارند:
- گردش خون ضعیف: بالا بودن قند خون ممکن است باعث انقباض رگ‌های خونی می‌شود. در اثر این انقباض، رگ‌ها کوچک‌تر می‌شوند و خاصیت ارتجاعی بودن خود را از دست می‌دهند. این اتفاق باعث می‌شود خون کافی به پاها نرسد. «زمانی که خون کافی به پا نرسد، مایعات در آن جمع می‌شوند و باعث ایجاد ورم می‌شود.»
- خطرات قلبی-عروقی: افرادی که به دیابت مبتلا هستند، بیشتر در معرض عارضه‌های قلبی قرار دارند؛ از جمله هایپرتنشن (فشار خون بالا)، بیماری‌های قلبی مانند نارسایی احتقانی قلب.
- بیماری‌های کلیوی: دیابت یکی از علل بیماری‌های مزمن کلیوی است. بیماری‌های کلیوی بر توانایی بدن در تنظیم توازن مایعات تأثیر می‌گذارد و ممکن است باعث ورم اندام تحتانی شود.
- داروها: داروهای مختلفی برای درمان افراد مبتلا به دیابت مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ از جمله داروهای فشارخون، داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و بعضی داروهایی که برای کنترل دردهای عصبی تجویز می‌شوند. این داروها دارای عوارض جانبی از جمله ورم هستند.
- نوروپاتی: دیابت کنترل‌نشده ممکن باعث آسیب‌دیدگی اعصاب یا نوروپاتی در اندام تحتانی شود. «تحلیل رفتن اعصاب ناشی از انباشتگی سوربیتول منجر به امراض پا می‌شود.» زمانی که پاها، بی‌حس و کرخت می‌شوند، تشخیص آسیب‌دیدگی‌ها سخت است. آسیب‌دیدگی‌هایی مانند پیچ خوردن پا، شکستگی پا و یا عفونت ممکن است منجر به ورم مچ پا شود.
دیابت و ورم مچ پا
علاوه بر آسیب‌دیدگی‌های جدی مچ پا، عامل دیگری که ممکن است باعث ورم مچ پا شود، نوروپاتی حسی و خودمختاری است که از عوارض دیابت است. این عارضه ممکن است باعث ورم تدریجی پا شود. نوروپاتی از انگشتان پا شروع شده و تا پا و اندام تحتانی کشیده می‌شود.
پای شارکو یعنی دفرمه شدن و تحلیل رفتن استخوان ناشی از دیابت، ممکن است منجر به التهاب و ورم اطراف مفاصل شود. پای شارکو ممکن است در افرادی که مبتلا به نوروپاتی هستند، بروز پیدا کند. علائم اولیه شامل قرمزی، ورم و داغ شدن پوست در اطراف ناحیه‌ی آسیب‌دیده است.
ورم پای افراد دیابتی
ممکن است ورم فقط تا مچ پا نباشد و تا ساق پا را درگیر کند. دلیل آن هم مشابه دلیل ورم مچ پا است. با این حال دلایل دیگری نیز برای ورم ساق پا وجود دارد:
- چاقی: یکی از عوامل خطرناک که منجر به دیابت نوع ٢ می‌شود، اضافه وزن است. علاوه‌برآن، داشتن شاخص توده بدنی بالا (BMI) هم ممکن است باعث ورم ساق پا شود.
- لخته شدن خون: اگر ورم فقط در یک پا باشد، ممکن است دلیل آن لخته شدن خون باشد. لخته شدن خون یا ترومبوز ورید عمقی (DVT)، ممکن است باعث ورم اندام تحتانی شود.
کاهش ورم پا در افراد مبتلا به دیابت
اگر ساق پا ورم کرده باشد، راه‌هایی برای درمان آن وجود دارد. گزینه‌های درمانی بسته به عاملی که باعث ورم پا شده، متفاوت هستند. راه‌هایی برای کاهش ورم پا شامل این موارد است:
✔ جوراب‌های فشاری
متخصصان دیابت جوراب‌های فشاری را به بسیاری از بیماران که به ورم پا مبتلا هستند، توصیه می‌کنند. البته به شرطی که به بیماری‌های عروقی مبتلا نباشند. جوراب‌های فشاری از جوراب‌های معمولی تنگ‌تر هستند و با فشار آرامی که به پاها وارد می‌کنند، باعث تحریک جریان خون می‌شوند. این جوراب‌ها بدون تجویز پزشک در داروخانه موجود است.
«اگر پزشک، جوراب‌های فشاری برای شما تجویز کرد، اندازه‌ی جوراب را بررسی کنید تا کاملاً مناسب پای شما باشد.»
✔ بالا بردن پاها
پاها را بالا نگه دارید؛ به طوری که بالاتر از سطح قلب قرار بگیرند. این کار باعث افزایش گردش خون و رسیدن خون به پاها می‌شود. برای بالا نگه داشتن پا می‌توانید از بالش یا چهارپایه استفاده کنید.
✔ کاهش مصرف نمک
داشتن رژیم غذایی پرنمک، باعث می‌شود آب بدن شما کاهش پیدا کند. کم کردن مصرف نمک به بیشتر شدن آب موجود در بدن کمک می‌کند. غذاهایی مانند چیپس، پفک، غذاهای کنسروی، کالباس و پیتزا نمک بسیار زیادی دارند.
✔ دارو
گاهی برای کاهش ورم پا، ناچار به استفاده از دارو هستید. «در بعضی از بیماران به دلیل انباشتگی مایعات، ورم پا بسیار زیاد است و ممکن است این افراد به داروهای ادرارآور نیاز داشته باشند.»
چطور از ورم پای دیابتی جلوگیری کنیم؟
طبق نظر انجمن دیابت در امریکا، برای کاهش یا پیشگیری از نوروپاتی، کنترل سطح قند خون یکی از اصلی‌ترین کارهاست. این انجمن توصیه می‌کند که سالانه با انجام آزمایش از وضعیت پا مطلع شوید. موارد دیگری که به پیشگیری از ورم پا کمک می‌کنند، شامل این موارد هستند:
✔ کم کردن وزن
عوض کردن سبک زندگی ممکن است باعث کنترل دیابت و پیشگیری از ورم پا شود. یکی از راه‌های درمان دیابت، حتی اگر ورم پا وجود نداشته باشد، کاهش وزن است.
✔ ورزش
فعالیت‌های بدنی به کاهش وزن و همین‌طور بهبود گردش خون کمک می‌کنند. طبق نظر وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده (HHS)، برای این‌که ورزش و فعالیت‌های جسمانی، اثربخشی بالایی داشته باشند، لازم است افراد هر هفته دست کم ١٥٠ تا ٣٠٠ دقیقه ورزش هوازی انجام دهند. فعالیت‌های بدنی شامل پیاده‌روی آهسته، شنا، دوچرخه‌سواری یا رقصیدن است. این سازمان، توصیه می‌کند که افراد بزرگسال ورزش‌هایی مانند وزنه زدن یا فعالیت‌هایی مانند دراز نشست را لااقل هفته‌ای دو بار انجام دهند.
✔ رژیم غذایی مناسب
رژیم غذایی بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد. خوردن سبزیجات، میوه، چربی‌های سالم و پروتئین‌های بدون چربی، موادی مغذی هستند که بدن به آن‌ها نیاز دارد. «می‌توانید از متخصصان تغذیه کمک بگیرید. کاهش میزان نمک و نوشیدن آب در طول روز، بسیار کمک‌کننده است.»
✔ کاهش میزان کم‌تحرکی و یک‌جا نشستن
نشستن برای مدت زمانی طولانی باعث ورم اندام تحتانی می‌شود. اگر شغل شما به گونه‌ای است که زمان زیادی را در روز یک جا نشسته‌اید یا اگر در یک پرواز طولانی در حال سفر هستید، هر یک یا دو ساعت بلند شوید و کمی قدم بزنید تا خون در پاهایتان جریان پیدا کند.
پرسش‌های متداول تورم پا دیابتی
علائم پای دیابتی شامل چه مواردی می‌شود؟
لازم است افراد دیابتی از پاهای خود به خوبی مراقبت کنند. این مراقبت شامل شستشوی روزانه‌ی پاها، پوشیدن جوراب و کفش با اندازه‌ی مناسب و کوتاه کردن ناخن‌ها است. معاینه‌ی هرروزه‌ی پاها باعث می‌شود به سرعت متوجه هر تغییری شوید. بعضی از علائم شامل این موارد است:
- ورم و پف کردن پاها
- بی‌حسی در انگشتان، کف پا و یا ساق پا
- احساس سوزش و خارش در پاها
- بریدگی، زخم یا تاول روی پاها که بهبود پیدا نمی‌کنند
- تغییر رنگ پوست پا
- خشک شدن، پوسته‌پوسته شدن یا ترک خوردن کف پا
- میخچه یا پینه
- عفونت‌های قارچی (مثلاً بیماری کچلی پا یا athlete’s foot)
- فرو رفتن ناخن در گوشت یا ناخن‌های ضخیم
چه زمانی ورم پا نگران‌کننده است؟
ورم مچ و ساق پا باید توسط پزشک بررسی شود. این مسئله‌ای است که نباید به آن بی توجه باشید. پزشک شما با معاینه و بررسی پا میتواند علت ورم را مشخص کند و درمان مناسبی را به شما معرفی کند. در صورتی که ورم پا درمان نشود، منجر به عوارضی از جمله زخم‌های بیشتر و آسیب‌دیدگی اعصاب و رگ‌های خونی خواهد شد.
آیا ممکن است شکر باعث ورم پای افراد مبتلا به دیابت شود؟
میزان مصرف شکر و کربوهیدرات‌ها بر سطح قندخون تأثیر می‌گذارد. اگر ورم پا ناشی از نوروپاتی یا هر نوع آسیب‌دیدگی عصبی باشد، درمان آن کنترل دیابت است. داشتن رژیم غذایی سالم نقش بسیار مهمی در کنترل دیابت دارد.
