ترشحات چرکی زخم، ترشحاتی غلیظ و اغلب شیری رنگی است که از زخم خارج میشوند. این ترشحات اغلب نشانه عفونت است و باید در اسرع وقت درمان شود. بررسی منظم زخم، بخش مهمی از روند بهبودی است و میتوان اطلاعات مهمی از این بررسیها به دست آورد. شناخت تفاوتهای ترشحات چرکی از سایر ترشحات، میتواند به شناسایی آنها در زمان بررسی زخم کمک کند. شناسایی این ترشحات، به منظور درمان بهتر زخم ها و نیز پیشگیری از عفونتهای شدید ،حائز اهمیت زیادی است.
ترشح چرکی چیست؟
ترشحات چرکی شامل مایعاتی با ویژگیهای خاص است که از زخم خارج میشود. معمولاً این ترشحات را از روی غلظت بالا و رنگ آن شناسایی میکنند.
ترشح چرکی، به راحتی قابل شناسایی است؛ زیرا معمولاً غلیظتر از سایر ترشحات است و به رنگهای خاصی همچون خاکستری، شیری، زرد، سبز و حتی قهوهای دیده میشود. همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، وجود این ترشحات نشانهای از وجود عفونت در زخم است.
ترشحات چرکی، به دلیل وجود تعداد زیادی میکروب زنده و مرده به همراه گلبولهای سفید، به شکل غلیظ و با رنگهای متفاوت دیده میشوند. هر چه وضعیت زخم بدتر شود،بدنبال آن میزان ترشحات چرکی و عفونت زخم نیز افزایش مییابد.
انواع دیگر ترشحات زخم
شناخت انواع دیگر ترشحاتی که از زخم خارج میشود، میتواند به شناسایی ترشحات چرکی کمک کند. اگر نسبت به نوع ترشحات ناشی از زخم مطمئن نیستید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
ترشح خونی
ترشحات خونی، با رنگ قرمز روشن یا صورتی دیده میشود؛ زیرا حاوی تعداد زیادی از گلبولهای قرمز خون میباشد. اینگونه ترشحات دارای حالتی چسبنده هستند و کمی از خون معمولی غلیظ ترند.
ترشح خونی معمولاً درست پس از ایجاد زخم بوجود می آید. ترشح خونی که پس از گذشت چند ساعت از ایجاد زخم، از آن خارج میشود، ممکن است نشانهای از آسیب در آن ناحیه باشد.
ترشح سروزی
ترشح سروزی از پروتئینها، گلبولهای سفید و سایر سلولهای کلیدی که بدن برای بهبودی خود از آنها استفاده میکند، تشکیل شده است. ترشحات سروزی از سرم خون منشأ میگیرند و معمولاً حالتی رقیق و آبکی دارند.
برخلاف انواع دیگر ترشحات، ترشح سروزی معمولاً شفاف یا بی رنگ است. ترشح بیش از حد سروز ممکن است نشانهای از وجود میکروبهای مضر در زخم باشد.
ترشح Serosanguineous
ترشح Serosanguineous ترکیبی از ترشحات سروزی و خونی است. این نوع ترشحات رایجترین نوع ترشح زخم است و از غلظت کمی برخوردار است. ترشح Serosanguineous اغلب صورتی یا قرمز رنگ است و به طور معمول در زخمها، خصوصاً بعد از تعویض پانسمان، ایجاد میشود.
بررسی زخم
برخی از ترشحها در زخمها طبیعی است؛ اما با در نظر گرفتن موارد زیر، هنگام مشاهده زخم، میتوان ترشحات مشکل ساز را شناسایی کرد.
- غلظت: بررسی غلظت ترشحات، میتواند به شناسایی زود هنگام مشکلات زخم کمک کند. ترشحات طبیعی رقیق یا کمی چسبنده هستند. ترشحات غلیظ و شیری رنگ، اغلب نشانه عفونت است.
- مقدار: بیشتر زخمها در ابتدا دارای مقدار کمی ترشح هستند که در روند بهبودی زخم، این مقدار کاهش پیدا میکند. مقدار کم یا متوسط ،ترشحات، طبیعی است؛ اما حجم بالای ترشحات زخم، ممکن است نشانه عفونت باشد.
- رنگ: ترشحات طبیعی زخم که جزئی از روند بهبودی آن به حساب میآید معمولاً شفاف یا بی رنگ دیده میشود ولی ترشحات رنگی یا ترشحاتی که تغییر رنگهای متفاوت، در آن دیده میشود، ممکن است نشانه عفونت زخم باشند.
- بو: در بیشتر مواقع، بو شاخص خوبی برای عفونت نیست. با این وجود، بوی ناخوشایند و زننده زخم، میتواند نشانه عفونت باشد.
علل و عوامل خطرساز در ترشح چرکی زخم
ترشح نرمال، پاسخ طبیعی بدن به زخم است. با ایجاد زخم، بدن مقدار زیادی سلول خونی، عوامل التهابی و سایر ترکیبات موثر در بهبودی زخم را به محل زخم، ارسال میکند، تا خونریزی را متوقف کند و هر میکروب و عامل بیماری زای خارجی موجود در زخم را از بین ببرد.
بدن، برای جلوگیری از ابتلا به عفونت باید ناحیه زخم را مرطوب و پر از عناصر درمانی نگهدارد. . در این زمان هرگونه مایع اضافی، معمولاً به صورت ترشح، خارج میشود.
هنگامی که ترشح تبدیل به چرک میشود، نشان دهنده این است که نوعی میکروب قادر به عبور از این سد محافظ بوده است. هنگامی که پوست شما شکاف بر میدارد، میکروبها به سرعت وارد محل شکاف میشوند و شروع به تکثیر میکنند. این عمل میکروبها، باعث بروز عفونت خواهد شد.
عوامل مختلفی وجود دارد که در عفونت زخم تأثیر میگذارد. محل قرار گیری، اندازه و دمای کلی اطراف زخم، از جمله مهمترین این عوامل هستند.
افراد مبتلا به اختلالات خاص مانند دیابت یا بیماری های عروقی نیز ممکن است در معرض خطر بیشتری برای افزایش ترشحات چرکی باشند.
انتخاب سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، ممکن است در بعضی موارد فرد را در معرض عوارض ترشحات چرکی قرار دهد. همچنین ممکن است عواملی مانند نوع پانسمانی که بر روی زخم گذاشته میشود نیز، باعث ایجاد ترشحات چرکی شود.
عوارض ترشح چرکی
عارضه اصلی ترشح چرکی، عفونت است. معمولاً زخم دارای ترشح چرکی، عفونی میشود و اگر تحت درمان قرار نگیرد، وضعیت زخم بدتر میشود.
زخمهای عفونی ممکن است در مواردی که بیش از 2 تا 3 ماه بهبود پیدا نکنند، تبدیل به زخمهای مزمن شوند.
زخمهای مزمن، منبع درد و ناراحتی هستند و بعضی اوقات میتوانند بر کیفیت زندگی و سلامت روحی فرد نیز تأثیر بگذارند.
در صورت عدم درمان به موقع، عفونت زخم میتواند منجر به عوارض دیگری شود، از جمله:
- کزاز یا تریسموس
- عفونت نکروز کننده که منجر به تخریب بافت میشود
- سلولیت، که عفونت لایههای عمیقتر پوست است
- استئومیلیت، معروف به عفونت استخوان یا مغز استخوان
در بعضی موارد میکروبها میتوانند وارد جریان خون شوند و فرد را در معرض وضعیت خطرناکی به نام سپسیس یا عفونت خونی، قرار دهند.
درمان ترشح چرکی زخم
برای جلوگیری از عوارض جدی، درمان ترشح چرکی زخم اهمیت بسیار زیادی دارد. بسته به شرایط زخم، روند درمان بسیار متفاوت خواهد بود. محل، اندازه و نوع زخم در درمان ترشح چرکی نقش اساسی دارند.
اولین نگرانی پزشک با مشاهده ترشحات چرکی، وجود عفونت زمینهای خواهد بود. پزشک سعی میکند ترشح چرکی را متوقف کند. اما از طرف دیگر زخم باید همچنان مرطوب باقی بماند تا فرآیند بهبودی آن متوقف نشود.
برای برطرف کردن عفونت، ممکن است به آنتی بیوتیک یا داروهای دیگری نیاز داشته باشد تا زخم بهبود پیدا کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟
در حالی که برخی ترشحات زخم، معمولی و طبیعی است، باید هرگونه تغییرات در ترشحات را به پزشک گزارش دهید. شما میتوانید زخمهای خود را شخصاً بررسی کنید و بعد از شناسایی ترشحات چرکی زخم، در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرد. اگر به علائم و ترشحات زخم مشکوک هستید، نیز باید به پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
ترشحات چرکی زخم، یکی از نشانههای شایع بروز عفونت است. به همین دلیل باید همواره بر روی زخمهای خود نظارت داشته باشید. در صورتی که در زمان مشاهده علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید، میتوانید از خطرات و عوارض ثانویه جلوگیری نمایید. از این رو نظارت مداوم بر روی زخم، در طول روند بهبودی، حائز اهمیت است. گزارش هرگونه تغییر در ترشحات، میتواند به پزشکان در شناسایی و معالجه زخمهای آلوده کمک کند.
عفونتهایی که طولانی مدت و بدون درمان باقی مانده اند، ممکن است منجر به خطرات جدیتر و عوارض خطرناکی برای سلامتی شوند.